Τι είναι τα Trigger Points;

Αν κάποιος μου έλεγε, την ηρωική (και προϊστορική επίσης) εποχή που μόλις είχα τελειώσει την Ιατρική, ότι υπάρχει μία και μοναδική παθολογική κατάσταση η οποία να μπορεί να κάνει: 

• πονοκέφαλο ή ημικρανία
• ή/και πόνο στη βάση του κρανίου 
• ή/και πόνο στο αυτί 
• ή/ και ζαλάδες (ειδικά με στροφική κίνηση του κεφαλιού) 
• ή/και συριγμό (σε απλά ελληνικά βουητό στα αυτιά)
• ή/και πόνο πίσω από το μάτι
• ή/και πόνο στην Κροταφογναθική άρθρωση (στο σαγόνι μας, εκεί που ενώνεται η κάτω γνάθος με το κρανίο)
• ή/και δυσκαταποσία
• ή/και πονόδοντο (χωρίς απαραίτητα παθολογία στα δόντια) 
• ή/και βήχα ξηρό, μη παραγωγικό (χωρίς φλέμματα) 
• ή/και διπλωπία (να τα βλέπεις διπλά ή θολά) 
• ή/και δυσκολία στη συγκέντρωση
• ή/και τάση για αδεξιότητα (να σου πέφτουν αντικείμενα από τα χέρια ή να σκοντάφτεις και να χτυπάς συνέχεια)
• ή/και κρίσεις πανικού        

θα τον θεωρούσα υπερβολικό.

Κι όμως υπάρχει … Η δόκιμος ονομασία της είναι το βαρύγδουπο Μυοπεριτονιακά  Σημεία Πυροδότησης (στα αγγλικά myofascial trigger points).

Και είναι οι «αφανείς» συνήθεις ύποπτοι σε πληθώρα μυοσκελετικών και όχι μόνο συμπτωμάτων (αν κρίνουμε απο το προαναφερθέν παράδειγμα το οποίο έχει ως μοναδική πηγή το Στερνοκλειδομαστοειδή Μυ).

Γιατί αφανείς; Γιατί δεν διακρίνονται (φαίνονται) σε καμία απο τις κλασσικές απεικονιστικές διαγνωστικές εξετάσεις που συνήθως περιμένουμε να μας διαφωτίσουν για το τι φταίει και πονάμε. 

Γιατί συνήθεις ύποπτοι; Γιατί είναι εξαιρετικά συχνά.

Βρίσκονται σε όλους μας, κατοικοεδρεύοντας -ενίοτε σε ληθαργική κατάσταση, χωρίς να κάνουν έκδηλη την παρουσία τους- στους μύες μας και, μόλις ενεργοποιηθούν, μπορούν να δημιουργήσουν αυτά καθαευτά ανεξάρτητα ή να συνεισφέρουν -στα πλαίσια άλλης πάθησης- στην εμφάνιση ή διατήρηση μιας πληθώρας μυοσκελετικών συμπτωμάτων, ενιότε μεγίστης ενόχλησης.

Τα ποσοστά, δε, αυτής τους της συμμετοχής στο Μυοσκελετικό Πόνο είτε στον Οξύ είτε στο Χρόνιο απανταχού στον πλανήτη, είναι εξαιρετικά υψηλά, τόσο που κάποιες έρευνες τα τοποθετούν στο 55–93%.

Το βασικό χαρακτηριστικό τους, στο οποίο οφείλεται και η ονομασία τους, είναι ότι άπαξ και δημιουργηθούν, έχουν την ικανότητα να πυροδοτούν –αντανακλούν– συμπτώματα σε μεγαλύτερη από το μέγεθος τους περιοχή και κάποιες φορές σε απομακρυσμένες περιοχές, χαρτογραφημένες όμως για τον κάθε μυ.

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι και αισθητικά, δηλαδή πόνος, μούδιασμα ή «κάψιμο» ΚΑΙ κινητικά, δηλαδή σφίξιμο, «πιάσιμο»,  αδυναμία και περιορισμός του εύρους κίνησης και εκδηλώνονται τόσο τοπικά όσο και στις χαρακτηριστικές περιοχές αντανάκλασης. Αυτό συμβαίνει όταν τα Σημεία Πυροδότησης είναι «ενεργά».

Αν καταφέρουμε και τα βοηθήσουμε να περάσουν σε «Ληθαργική κατάσταση» -με αποφυγή δραστηριοτήτων, ανάπαυση, παυσίπονα, φαρμακευτική αγωγή, μασάζ, φυσιοθεραπεία- τότε η εικόνα αλλάζει.

Ο πόνος υποχωρεί.

Το σφίξιμο όμως και η αδυναμία παραμένουν, συνήθως εν άγνοια μας και στην πρώτη επιβάρυνση -αλλαγή καιρού, σήκωμα βάρους, απότομη κίνηση, ταξίδι, έντονη προπόνηση, κούραση, παρατεταμένη ακινησία, κρυολόγημα, ψυχολογικό στρες- τα συμπτώματα επανέρχονται, κάποιες φορές δριμύτερα.

Τι είναι όμως τα trigger points; Τίποτε άλλο από υπερευαίσθητους, εστιασμένους  πυρήνες μόνιμης μυϊκής σύσπασης, οι γνωστοί σε όλους μας «κόμποι» που έχουμε, πιθανόν, κατά καιρούς ψηλαφήσει είτε στους  δικούς μας μύες είτε σε κάποιο άλλο σώμα, συνήθως κατά τη διάρκεια μάλαξης.

Εννοείται ότι δεν πρόκειται ούτε για πραγματικούς «κόμπους», ούτε για «μπαλάκια», ούτε για συμφύσεις που χρειάζεται πάση θυσία να «σπάσουν» ή να «διαλυθούν» -αν πιστεύετε κάτι τέτοιο απατάσθε σφόδρα και το επιχειρείτε επί ματαίω.

Στην κυριολεξία πρόκειται για εστιασμένους μικρο-σπασμούς, νευρικής αιτιολογίας, που δημιουργούνται στα πιο «αδύναμα», μηχανικά, σημεία του εκάστοτε μυ και περιορίζουν τοπικά την αιμάτωση του, κάτι που τον ευαισθητοποιεί ακόμα περισσότερο και δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο «μεταβολικής κρίσης».

Μη επιτρέποντας «φρέσκο» αίμα να κυκλοφορήσει ελεύθερα στη «σφιγμένη» περιοχή, μειώνουν το διαθέσιμο οξυγόνο -απαραίτητο για την καύση του «ενεργειακού καυσίμου», της γλυκόζης- και ως εκ τούτου μειώνεται η παραγωγή «ενεργειακού νομίσματος» (ή ATP) από τα μυϊκά κύτταρα και αυξάνεται η παραγωγή γαλακτικού οξέος και άλλων μεταβολικών προϊόντων μυϊκού καμάτου.

Όλα τα παραπάνω έχουν σαν αποτέλεσμα την πτώση του PH και τη συσσώρευση ουσιών που χαρακτηριστικά αποκαλούνται  «Προ-Φλεγμονώδης Σούπα» με αποτέλεσμα να ευαισθητοποιούνται τόσο οι  υποδοχείς κινδύνου (πρώην υποδοχείς πόνου) τοπικά όσο και, μέσω νευροπλαστικότητας, η υπόλοιπη Νευρολογική Οδός του Πόνου και έτσι επεκτείνεται η όποια συμπτωματολογία πέραν της Στενής Ανατομίας της περιοχής. 

Άπαξ και εγκατασταθούν σε ένα μυ παραμένουν εκεί -αν δεν αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά- για πάντα (ο καλός μου με έπεισε ότι η λέξη «κατσικώνονται» δεν θα ήτο δόκιμος).

Και ως φιλότιμοι εκπρόσωποι της πιο συχνής αιτίας μυοσκελετικού πόνου, εμφανίζουν 3 καταπληκτικές  ιδιότητες. Μπορούν :

• Να δημιουργούν αυτά καθαυτά τα εκάστοτε συμπτώματα

• Να συμμετέχουν και να επιδεινώνουν τα συμπτώματα άλλων μυοσκελετικών παθήσεων

• Να μιμούνται άλλες παθήσεις

Καθημερινοί μυϊκοί πόνοι και ενοχλήσεις, Πονοκέφαλος και Ημικρανίες, Οσφυαλγία (πόνος στη μέση) και Λουμπάγκο, Ισχιαλγία (πόνος στο γλουτό που επεκτείνεται και στο πόδι), Αυχενικοί πόνοι με ή χωρίς επέκταση στο χέρι, πολύ συχνά, ακόμα και σε έδαφος παθολογικών ευρημάτων στις απεικονιστικές εξετάσεις (ακόμα δηλαδή κι αν υπάρχουν εκφυλιστικές ανατομικές αλλοιώσεις στη Μαγνητική/Αξονική/Ακτινογραφία) οφείλονται στα «αφανή» Trigger Points.

Υποδύονται, ακόμα, όλη σχεδόν τη γκάμα των πιο συχνών μυοσκελετικών συμπτωμάτων.

Τροχαντηρίτιδα, Τενοντίτιδα, Ρήξη μηνίσκου, Σύνδρομο «παγωμένου ωμού », Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, Περιαρθρίτιδα (ώμου), Πελματιαία απονευρωσίτιδα, Άκανθα Πτέρνας, Σύνδρομο κροταφογναθικής άρθρωσης, Νευραλγία τριδύμου, Επικονδυλίτιδα Αγκώνα είναι μερικές μόνο από τις εκδηλώσεις που αυτός ο χαμαιλέοντας του μυοσκελετικού πόνου μπορεί να υιοθετήσει.

Και σπανιότερα δημιουργούν συμπτώματα φαινομενικά άσχετα με το μυοσκελετικό σύστημα.

Εκτός από αυτά που αναφέρθηκαν στα πλαίσια της συμπτωματολογίας του Στερνοκλειδομαστοειδή μυός στην αρχή αυτού του κειμένου, στα Trigger Points αποδίδεται πληθώρα συμπτωμάτων, από Πτώση βλεφάρου έως Πόνοι στηθάγχης, Προεμμηνορυσιακοί πόνοι, Κοιλιακοί πόνοι, Κολικοί βρεφών, Πόνοι περιόδου και φαίνεται να είναι και η βασική πηγή των «Πόνων Ανάπτυξης» (άλλος ένας Μύθος που δυστυχώς καλά κρατεί, λες και η ανάπτυξη είναι κάτι που δημιουργεί πόνο).

Δημιουργούνται σε μύες που έχουν ταλαιπωρηθεί από εφάπαξ ή επαναλαμβανόμενη υπέρχρηση,  λόγω σπορ ή συνθηκών εργασίας (πχ σήκωμα βάρους με κακή εργονομία, μετακόμιση, ταρζανιές στο Γυμναστήριο ή παρατεταμένη χρήση υπολογιστή), από άμεσο ή έμμεσο τραύμα στο μυ (πτώσεις, αυτοκινητιστικό ατύχημα, εισαγωγή νέων ασκήσεων σε πρόγραμμα γυμναστικής), από χρήση της περιοχής σε έδαφος κακής εμβιομηχανικής (απορρύθμισης της άρθρωσης) και μη ιδανικού κινητικού μοντέλου (πχ προπόνηση ή δραστηριότητα ενώ πονάμε από άλλη αιτία). 

Μπορούν ακόμα να πυροδοτηθούν από πυρετό ή κρυολόγημα, από έλλειψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων στη διατροφή μας, από άλλες ασθένειες (ριζίτιδα, Ιγμορίτιδα, χρονίες φλεγμονώδεις Νόσους του Εντέρου, Ρευματοειδείς παθήσεις), από κακή φυσική κατάσταση, παρατεταμένη ακινησία ΚΑΙ ψυχολογικό στρες.

Και υπάρχουν πλέον εξαιρετικά αποτελεσματικοί, αναίμακτοι, μη «φαρμακευτικοί» τρόποι αντιμετώπισης τους, είτε με τη βοήθεια εξειδικευμένου θεραπευτή είτε με μεθόδους αυτοθεραπείας -στο μέτρο του δυνατού.

Τα Σημεία Πυροδότησης Πόνου πρωτοεμφανίστηκαν στα ιατρικά συγγράματα τον 16ο αιώνα (από τον Guillaume de Baillou, Πρύτανη της Ιατρικής Σχολής στο Παρίσι 1538-1616) και εμφανίζονται συχνά στην σύγχρονη βιβλιογραφία, ως μια βασική παθογενετική αιτία είτε πρόσφατων είτε επίμονων μυοσκελετικών συμπτωμάτων, ειδικότερα όταν δεν υπάρχει κάποια ανατομική παθολογία που να δικαιολογεί αποτελεσματικά τα εν λόγω συμπτώματα .

Η περιορισμένη ενημέρωση και εκπαίδευση των επαγγελματιών Υγείας, όμως, σε σχέση με την ύπαρξη τους οδηγεί συχνά σε αδυναμία σωστής και άμεσης διάγνωσης, σε υποβολή των ασθενών σε μια σειρά τεστ και διαγνωστικών εξετάσεων που ούτε αναγκαίες ούτε χρήσιμες είναι, σε παράταση της ταλαιπωρίας τους και σε αύξηση της πιθανότητας τους να περάσουν σε Χρόνιο Πόνο.

Έτσι, παρόλο που τα Trigger Points δεν συμπεριλαμβάνονται στους Οδηγούς Σπουδών των Ιατρικών Σχολών ακόμα, ίσως είναι καιρός να εξοικειωθούμε μαζί τους είτε ως επαγγελματίες Υγείας είτε ως ιδιώτες-κάτοχοι αυτού του εξαιρετικού εργαλείου που είναι το ανθρώπινο σώμα. 

Ας μην ξεχνάμε ότι οι περίπου 600 μύες μας αποτελούν το 40% του βάρους μας και θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως το μεγαλύτερο όργανο στο σώμα. 

Εφόσον, όπως χαρακτηριστικά έχει πει ο David Simons, συν-συγγραφέας στο πιο περιεκτικό βιβλίο-Ευαγγέλιο για τα Μυοπεριτονιακά Σημεία Πυροδότησης:

 Το μυϊκό μας σύστημα είναι ένα όργανο ορφανό. Καμία Ιατρική ειδικότητα δεν το έχει «υιοθετήσει»

ας το υιοθετήσουμε εμείς. Οι απλοί φυσιολογικοί Άνθρωποι. Και ας μάθουμε να το φροντίζουμε ανάλογα…

 

 

 

                                                     

[mc4wp_form id=”912″]