Πονάτε;

Είναι Νοέμβρης. Κυριακή βράδυ. Στη Θεσσαλονίκη. 

Έχει σχεδόν τελειώσει το δεύτερο μέρος της σειράς σεμιναρίων που έχω ξεκινήσει για τα Trigger Points.

Αισθάνομαι σαν να έχω τρέξει στο IronMan. Στον αγώνα, όχι στην ταινία. Στην κυριολεξία σε 3 από αυτούς, από έναν κάθε μέρα στις ισάριθμες μέρες που διαρκεί το σεμινάριο. 

Θα μου πείτε, «Βρε παιδί μου, μην είσαι υπερβολική. Ένα απλό σεμινάριο ήταν. Και με καταπληκτική ομάδα».

Όντως ένα απλό 3ήμερο σεμινάριο θα μπορούσε να είναι, για οποιονδήποτε φυσιολογικό άνθρωπο. Για μένα όμως, το τελειομανές σπασικλάκι, το σεμινάριο έχει ξεκινήσει από τον Αύγουστο, έχω περάσει τις μισές μου διακοπές εσώκλειστη -ευτυχώς στο σπίτι των γονιών μου στη Χαλκιδική- χτυπώντας 14ωρα μελέτης καθημερινά, τύφλα να έχουν οι πανελλήνιες, έχει συνεχιστεί άμα τη επιστροφή μου στην Αθήνα για όλες, κυριολεκτικά, τις ώρες που δεν εργάζομαι/κοιμάμαι/γυμνάζομαι, για άλλους 3 μήνες δεν βγαίνω, δεν τρώω στα αγαπημένα μου εστιατόρια, δεν πίνω τα κρασάκια μου, δεν πάω θέατρο, δεν πάω ταξιδάκια, δεν πάω κάθε μέρα με το σκύλο για περπάτημα, δεν ρομαντσάρω με τον καλό μου, μόνο διαβάζω, διαβάζω, αγχώνομαι, τσιτώνω, δουλεύω, γυμνάζομαι, διαβάζω, διαβάζω, η μελέτη και η ένταση έχουν κορυφωθεί το τελευταίο 15ημερο, με κερασάκι στην τούρτα το εν λόγω τριήμερο, που ξεκινάω να μιλάω Παρασκευή στις 5μμ και σταματάω αισίως την Κυριακή στις 7μμ.

Μην με παρεξηγείτε, λατρεύω αυτό που κάνω και σε ένα επίπεδο το διασκεδάζω πολύ, αλλά το σώμα μου έχει κι αυτό ανάγκες και μου τις δείχνει: λίγο πριν ξεκινήσω να δίνω τα «πτυχία» στην «Τελετή αποφοίτησης» πονάω παντού. Πολύ. Διαπραγματεύομαι να κλέψω 2 λεπτά να πάρω ένα παυσίπονο για να μη βγω σαν σίγμα τελικό στις φωτό (έχουμε και ένα πρεστίζ, μια ματαιοδοξία, τι να κάνουμε) αλλά δεν προλαβαίνω.

Ξεκινάω να δίνω τα πτυχία με τεράστια περηφάνια αλλά με συγκρατημένη κινητικότητα, με ένα πόνο σε όλη τη σπονδυλική στήλη, έντασης 7 με μέγιστο το 10 (στο 10 πας Νοσοκομείο) και κατά τη διάρκεια της «τελετής» συμβαίνει το «θαύμα». Ξεκινάνε οι αγκαλιές. Από τους μαθητές μου. Κάποιες δυνατές – του τύπου σε λιώνω, κάποιες πιο τρυφερές, αλλά όλες ειλικρινείς, ενθουσιώδεις, ζεστές, αληθινές, τεράστιες αγκαλιές. 

Και σταματάω να πονάω.

Μέσα σε 20 τέτοιες πολύτιμες στιγμές, μπόρεσα να ξεχάσω την κούραση, το ατέρμονο διάβασμα, τις χαμένες εξόδους με τον Έρωτα μου και τις πρωινές βόλτες που ποτέ δεν έγιναν με το Magic, τα ξενύχτια και το άγχος, τα νεύρα, τις αμφιβολίες, τις ενοχές -για όλους και όλα όσα έβαλα σε δεύτερη μοίρα (του εαυτού μου συμπεριλαμβανομένου)- για όσους μήνες προετοιμαζόμουν για το καινούριο σεμινάριο. Μπόρεσα να ξεχάσω ακόμα και τον πόνο. Μπόρεσα να τα ξεχάσω όλα μέσα σε ένα λεπτό. Και να νιώσω ευλογημένη…

Θα μου πείτε «Ιδέα σου ήταν. Μάλλον δεν πονούσες. Δεν γίνεται να σου περάσει ο πόνος με τις αγκαλιές». 

Κι όμως. Γίνεται. Αποδεδειγμένα. Επιστημονικά αποδεδειγμένα.

Σας έχει τύχει ως πιτσιρίκια να πέσετε, να πονέσετε και να αρχίσετε να κλαίτε; Θυμάστε πότε σταματήσατε να πονάτε, άρα και να κλαίτε; Αν όχι θα σας το θυμίσω εγώ. Μόλις σας πήρε η μανούλα ή ο μπαμπάκας ή οποιοσδήποτε στοργικός ενήλικας ήταν δίπλα σας αγκαλιά…

Και η αναλγησία που νιώσατε, εσείς τότε κι εγώ στο σεμινάριο, οφείλεται στην Οξυτοκίνη.Ή αλλιώς την «Ορμόνη της Αγκαλιάς».

Τώρα θα μου πείτε, «εγώ μια οξυτοκίνη ξέρω, αυτή του τοκετού».

Όντως, η οξυτοκίνη ή ωκυτοκίνη είναι μια ορμόνη/νευροδιαβιβαστής που είναι γνωστή στον περισσότερο κόσμο ως συνδεδεμένη κυρίως με την εγκυμοσύνη. Παρ’ όλα αυτά, εμπλέκεται σε πολλά περισσότερα βιολογικά μονοπάτια, ένα εκ των οποιών είναι η Νευρική Οδός του Πόνου.

Συντίθεται στον υποθάλαμο, στο καταπληκτικό αυτό εργοστάσιο παραγωγής ορμονών, στο κέντρο του εγκεφάλου μας και ταξιδεύει από εκεί στο υπόλοιπο σώμα, ενεργοποιώντας και διαμορφώνοντας ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών και συναισθημάτων, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής μας συμπεριφοράς και της εδραίωσης δεσμών αγάπης μεταξύ μας, εξ ου και ο χαρακτηρισμός της ως «Ορμόνη της Αγάπης».

Κατά την τελευταία δεκαετία, όμως, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ακόμα περισσότερες λειτουργίες της. Μια από αυτές είναι ο ρόλος που παίζει στην αντίληψη του πόνου. Βρέθηκε λοιπόν ότι η ωκυτοκίνη προκαλεί αναλγησία μέσω του ρυθμιστικού της ρόλου σε πολλαπλές ψυχολογικές και φυσιολογικές (σωματικές δηλαδή) διεργασίες.

Μέσω της δράσης της ως νευροδιαβιβαστή -μεταφορέα πληροφοριών στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ), επηρεάζει έμμεσα τον άξονα έκκρισης ορμονών τους Stress και μειώνει την απελευθέρωση των επιπέδων κορτιζόλης. Ακολούθως, μειώνει την επίδραση του στρες και του άγχους στη αλγογονική σηματοδότηση, στη μετάδοση δηλαδή σημάτων κινδύνου από το σώμα στον Εγκέφαλο, την κύρια οδό του πόνου.

Εκτός αυτού, θεωρείται ότι μπορεί να αλληλεπιδράσει με το κεντρικό ενδογενές οπιοειδές σύστημα (σύστημα παραγωγής φυσικών αναλγητικών του σώματος) και ως εκ τούτου, να παράγει αναλγησία και αίσθημα ευεξίας σε πάσχοντες. Υπάρχουν, δε, μελέτες που καταδεικνύουν ότι τα χαμηλά επίπεδα ενδογενούς οξυτοκίνης συσχετίζονται με Χρόνιο Πόνο και αυξημένη ευαισθησία στον πόνο.

Άπαξ και αρχίσει να κυκλοφορεί στο αίμα μας, μας χαλαρώνει, μας ξε-αγχώνει, μας κάνει να είμαστε πιο εύχαρεις, λιγότερο στρεσαρισμένοι, περισσότερο τρυφεροί με τους γύρω μας, λιγότερο γκρινιάρηδες, καλύτερες μαμάδες, σταθεροποιεί την όρεξη μας, μειώνει τα αέρια στο εντεράκι μας, βελτιώνει τη μνήμη μας, ανακουφίζει την ημικρανία, μας βοηθάει να ξεπεράσουμε εθισμούς, μας κάνει «εραστές του ονείρου» βελτιώνοντας τις επιδόσεις μας, κάνει τις πληγές μας να επουλώνονται πιο γρήγορα και λειτουργεί σαν ισχυρό φυσικό αναλγητικό.

Για αυτό και την αποκαλούν πλέον και «Παυσίπονο της Αγκαλιάς».

Στην εποχή μας, με τον Χρόνιο Πόνο να έχει μετατραπεί σε πανδημία και τη υπερσυνταγογράφηση και υπερκατανάλωση των οπιοειδών αναλγητικών να έχει μετατραπεί σε «κρίση», πολλές έρευνες υποστηρίζουν ένθερμα ότι ενεργοποίηση του οργανισμού μας για την απελευθέρωση αυτής της ορμόνης θα μπορούσε να είναι μια πιθανή λύση για την αντιμετώπιση του πόνου.

Έχουμε στη διάθεση μας αρκετούς τρόπους για να ωθήσουμε το σώμα μας να παράξει περισσότερη: το να έχουμε οργασμό, το να αποκτήσουμε μωρό ή/και να το θηλάζουμε (όχι απαραίτητα όλα ταυτόχρονα, ούτε με αυτή τη σειρά) είναι ίσως οι πιο αποτελεσματικοί από αυτούς. 

Αν όμως δεν είναι άμεσα διαθέσιμοι στο εδώ και τώρα, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε την παραγωγή του ενδογενούς αγχολυτικου-αναλγητικού αν απλώς ανταλλάξουμε αγκαλιές ή χάδια με κάποιον που αγαπάμε. Η έκφραση «θα το κάνει η μαμά μάκια να περάσει» που λέμε στα νήπια έχει αντικειμενικό, μετρήσιμο αναλγητικό αποτέλεσμα και δεν είναι απλώς αυθυποβολή του νηπίου. 

Αντίστοιχη αύξηση της αυτό-αναλγησίας μας συμβαίνει και αν τραγουδήσουμε ή αν χορέψουμε με τους κολλητούς μας, όταν βλέπουμε ρομαντικές ταινίες στο Netflix ή όποτε κοιτάζουμε φωτογραφίες ή μηνύματα του τρυφερού μας ενδιαφέροντος (τα screen savers με το έτερον εξυπηρετούν τέλεια και έχουν εκτός από τη συναισθηματική και βιολογική σκοπιμότητα).

Αν επίσης εκπαιδεύσουμε το κατοικίδιο μας να μας κοιτάζει στα μάτια, αυξάνεται η παραγωγή της Ωκυτοκίνης. Αν ανταποδώσουμε το βλέμμα, αυξάνεται η παραγωγή της και στο εν λόγω κατοικίδιο.

Εκτός από την αγκαλιά και το χάδι που αποδεδειγμένα ενεργοποιούν την έκκριση της, μέσω της αίσθησης της αφής, έχει αποδειχθεί ότι και άλλου τύπου αισθητηριακές διεγέρσεις μπορούν να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα.

Αυτό σημαίνει ότι θεωρητικά θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε συγκεκριμένες μυρωδιές, γεύσεις, φώτα και ήχους για να προωθήσουμε το βιοχημικό μονοπάτι της ενδογενούς κεντρικής  παραγωγής Ωκυτοκίνης.

Ως εκ τούτου, η τροποποίηση απλών εξωτερικών αισθητηριακών δεδομένων, τι ακούμε δηλαδή, τι μυρίζουμε, τι γευόμαστε και τι βλέπουμε, θα μπορούσε να είναι βοηθητική για τον έλεγχο του χρόνιου ή μετα-χειρουργικού πόνου, για την ταχεία ανάκαμψη, για την αύξηση της ευεξίας των ασθενών και τη βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής τους.

Παρ ‘όλο που η κλινική αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της εξωγενούς χορήγησης (με φαρμακευτικό σκεύασμα δηλαδή) ωκυτοκίνης δεν έχουν μελετηθεί ακόμα, τίποτα δε μας εμποδίζει να αυξήσουμε την φυσική ενδογενή της παραγωγή. Ίσως έτσι, εκτός από πιο ανθρώπινες σχέσεις, καταλήξουμε να πετύχουμε μια μη επεμβατική, μη φαρμακολογική, αλλά εξαιρετικά αποτελεσματική και ανέξοδη θεραπεία στον πόνο.

Ο Πόνος φοβάται τις αγκαλιές. Ας αγκαλιαζόμαστε περισσότερο… 

 

---

 

                                                     

[mc4wp_form id=”912″]